Ο ρόλος των FODMAPs στο Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου

Η θεωρία των FODMAPS

Οι υδατάνθρακες αποτελούν συστατικά των τροφίμων τα οποία κατά τη διαδικασία της πέψης, διασπώνται στο στομάχι και στη συνέχεια απορροφώνται από το λεπτό έντερο, με σκοπό την παροχή της απαραίτητης ενέργειας στον οργανισμό. Ωστόσο, κάποιες μορφές υδατανθράκων, όπως οι φυτικές ίνες και το ανθεκτικό άμυλο, δεν υφίστανται πέψη με αποτέλεσμα να μην απορροφώνται από τον οργανισμό,

αλλά να συνεχίζουν την πορεία τους προς το παχύ έντερο, όπου χρησιμοποιούνται για τον σχηματισμό των κοπράνων, καθώς και από τα βακτήρια που «κατοικούν» εκεί φυσιολογικά, για την παραγωγή ενέργειας.

Εκτός όμως από τα δύο παραπάνω είδη υδατανθράκων, υπάρχουν και κάποια άλλα – FODMAPs (ζυμούμενοι ολιγο-, δι-, μονο- ολιγοσακχαρίτες και πολυόλες)- τα οποία απορροφώνται ελάχιστα από το λεπτό έντερο και υφίστανται ζύμωση από τα βακτήρια του παχέος εντέρου. Αποτέλεσμα της ζύμωσης αυτής είναι η παραγωγή αερίων και η μεταφορά νερού στο παχύ έντερο.  Έρευνες λοιπόν έρχονται να δείξουν πως η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν αυτά τα συστατικά από άτομα με Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου (ΣΕΕ), φαίνεται να συμβάλλουν εμφάνιση ή επιδείνωση των συμπτωμάτων.

Τι είναι τα FODMAPs;

Πως τα FODMAPs επηρεάζουν το έντερο?

Τα φτωχά απορροφήσιμα σάκχαρα διέρχονται από το λεπτό έντερο χωρίς να απορροφηθούν και περνούν στο παχύ, όπου υφίστανται ζύμωση από τα βακτήρια που υπάρχουν φυσιολογικά εκεί. Κατά τη διαδικασία της ζύμωσης προκαλείται παραγωγή αερίων. Τα αέρια αυτά προκαλούν διάταση του εντέρου η οποία εκδηλώνεται με κοιλιακό μετεωρισμό και πόνο. Πολλές φορές μπορούν να προκαλέσουν και διέλευση νερού στο κόλον με αποτέλεσμα την εκδήλωση διαρροιών.

Γιατί θεωρούνται σημαντικά τα FODMAPs?

Έρευνες δείχνουν πως σε άτομα με ευερέθιστο έντερο τροφές πλούσιες σε FODMAPs μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.

Δίαιτα χαμηλή σε FODMAPS

Η δίαιτα χαμηλή σε FODMAP συστήνεται για 6-8 εβδομάδες ή μέχρις ότου σταματήσουν τα συμπτώματα του εντέρου. Μια τέτοια δίαιτα θα πρέπει να έχει την καθοδήγηση ενός έμπειρου διαιτολόγου.

Για 6-8 εβδομάδες αποκλείονται από το καθημερινό διαιτολόγιο του ασθενή τροφές πλούσιες σε FODMAP. Με το πέρας του διαστήματος αυτού, τα τρόφιμα αυτά επανεισάγονται σταδιακά στη διατροφή του. Η επανεισαγωγή γίνεται με ένα τρόφιμο κάθε φορά, το οποία θα πρέπει να καταναλώνεται αρχικά σε μικρή ποσότητα,  ενώ παρακολουθείται το πώς το έντερο ανταποκρίνεται στο εκάστοτε τρόφιμο. Σε περίπτωση που κάποιο τρόφιμο προκαλέσει ενοχλήσεις διακόπτεται η κατανάλωση του για λίγες ημέρες.

Σκοπός είναι να αυξηθεί σταδιακά η ποσότητα του τροφίμου που καταναλώνεται στα μέγιστα καλά ανεκτά επίπεδα, με τελικό στόχο τον, κατά το δυνατό , εμπλουτισμό της δίαιτας με όσο το δυνατόν περισσότερα τρόφιμα.

Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί πως η υιοθέτηση μιας τέτοιας δίαιτας σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να ξεπεράσει το διάστημα των 8 μηνών, καθώς ο αποκλεισμός μεγάλων ομάδων τροφίμων την καθιστά ελλειπή σε θρεπτικά συστατικά, ενώ θα πρέπει να γίνεται αποκλειστικά κάτω από την επίβλεψη ενός έμπειρου διαιτολόγου.

Λένα Εμμανουήλ, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, MSc Αθλητική Διατροφή

elemmanouil@gmail.com